Prinsjesdag & Integraal Zorgakkoord

Geschreven door: Jeroen Gerrits

Op de derde dinsdag van september wordt ieder jaar met spanning uitgekeken naar de financiële consequenties van beleidskeuzes. In een jaar van hoge inflatie, een krappe arbeidsmarkt en veel spanningen in de wereld zijn er genoeg moeilijke knopen door te hakken. Daarnaast is recent het Integraal Zorgakkoord gepubliceerd. Wil je weten wat de meest in het oog springende plannen zijn voor de medisch-specialistische zorg (MSZ)? Lees dan hier verder!

Prinsjesdag en de Miljoenennota
De Miljoenennota was dit jaar redelijk summier als het ging over concrete verantwoording over zorguitgaven. Wel werd benoemd dat hoewel de zorguitgaven beteugeld zullen worden, deze aan het eind van de kabinetsperiode hoger zullen liggen dan momenteel. Het gaat vooral om het afremmen van de groei van de zorguitgaven, niet om de zorguitgaven daadwerkelijk in te krimpen. Er wordt kort benoemd dat dit zal moeten gebeuren door inzet op preventie, samenwerking in de zorg en ruimte voor iedereen die in de zorg werkt. Voor de concrete uitwerking hiervan wordt verwezen naar het Integraal Zorgakkoord.

Integraal Zorgakkoord (IZA)
Er wordt al jaren gestuurd op passende zorg, en termen als “Juiste Zorg op de Juiste Plek” staan al lange tijd op whiteboards in het gehele land. Met het Integraal Zorgakkoord wordt deze prikkel nog sterker van bovenaf opgelegd. De regie gaat van de sector naar de landelijke overheid. In de communicatie wordt verder alvast benoemd dat er moeilijke keuzes gemaakt gaan worden om de kostenstijgingen in de zorg in te perken.
Klinkt bekend? Dat kan kloppen, want mijn collega Jordi Dekker schreef bijna één jaar geleden al exact dezelfde strekking in andere bewoordingen. Laten we hopen dat het deze keer wel tot concrete afspraken komt binnen de gezondheidssector.

Wat wél duidelijk naar voren komt, is dat de MSZ en GGZ de komende tijd zullen moeten gaan verschuiven richting de eerste lijn. Waar voorgenoemde sectoren in 2023 nog een maximum groeipercentage van 1% zien, en daarna daaronder moeten uitkomen, mag het budget voor huisartsenzorg en wijkverpleging stijgen tot 4 miljard in 2026 (2% in 2023, 2,4% in 2024, 3% in 2025 en uiteindelijk 3,5% in 2026). De noodzaak tot verschuiving, en geen uitbreiding blijkt ook uit de doelstelling op de eerste pagina’s van het akkoord: uitgangspunt is 1 op de 6 mensen werkzaam in de zorg als maximum, hetzelfde als de huidige bezetting.

Werkagenda
Om voorgenoemde doelen te bereiken, is er een werkagenda opgesteld waaraan de verschillende partijen in de zorg zich hebben gecommitteerd. Uit deze werkagenda belichten wij enkele thema’s.

• Passende zorg: Waarde gedreven - samen met de patiënt, pakket en kwaliteit
• Regionale samenwerking - algemeen
• Financiën

Passende zorg
Om te zorgen dat alleen bewezen doelmatige zorg in het basispakket valt, zullen verschillende partijen een rol spelen. Vanuit de zorgaanbieders wordt verwacht dat zij doelmatigheidsonderzoek gaan uitvoeren, terwijl de beroepsverenigingen verantwoordelijk zijn voor de onderbouwing en bewijslast van passende zorg. Zorgverzekeraars zijn verder verantwoordelijk voor het toetsen aan de pakketcriteria en hierop sturen door middel van contractering. VWS en het Zorginstituut zullen strengere eisen gaan stellen aan de pakketcriteria en zullen vaker op landelijk niveau uitspraken doen over vergoeding van zorg.
Te bezien is nog of dit politiek verdedigbaar zal zijn. In het verleden heeft het Zorginstituut vaker een negatief advies afgegeven, waarna onder politieke en maatschappelijke druk alsnog tot vergoeding werd overgegaan. Hierbij is nu wel in het akkoord zelf al benoemd dat VWS dit punt politiek zal agenderen.

Regionale samenwerking
Onder regionale samenwerking ziet het Integraal Zorgakkoord een rol weggelegd in regiobeeld en regioplannen. Kernpunt hierbij is afstemming tussen zorgvraag in de regio en zorgaanbod. Met een regiobeeld (beeld van mismatch zorgvraag en zorgaanbod in de regio) kan een regioplan worden opgesteld (een plan om deze mismatch te verhelpen). Zowel regiobeelden als regioplannen zijn geen doel op zich, maar een middel om transformatie in de regio in gang te zetten. Uiteindelijk zullen alle partijen in de regio zich moeten binden aan afspraken om het regioplan tot een goed einde te brengen. Dat betekent dat regioplannen zullen worden meegenomen in onderlinge afspraken binnen de keten, contracteren van zorg door gemeente en zorgverzekeraar en worden ook zorgprofessionals en patiënten geraadpleegd over de invulling van de plannen. Het initiatief tot het opstellen van een regioplan wordt gelegd bij de verzekeraar met het grootste marktaandeel in de zorgkantoorregio. Deze plannen betekenen ook de nodige uitdagingen, omdat er geschoven zal worden met budgetten, en omdat zorgverleners en patiënten met meerdere partijen in aanraking komen voor hun zorgvraag.

Financiën - Grip op stijgende zorgkosten van dure geneesmiddelen
Dit punt stond ook vorig jaar (en het jaar daarvoor) reeds op verschillende agenda’s. Concreet biedt het IZA de garantie dat de instroom van dure geneesmiddelen verder wordt ingeperkt. Dit zal gebeuren door middel van periodieke herbeoordelingen, het verleggen van het financieel risico naar de fabrikant en het mogelijk wettelijk verankeren van een kosteneffectiviteit criterium door VWS. Daarnaast is extra geld beschikbaar voor doelmatigheidsstudies (in tegenstelling tot de klinische onderzoeken waarbij werkzaamheid wordt aangetoond, zal in een doelmatigheidsstudie vooral gekeken worden naar de prijs-effectiviteit). Mocht het toch niet lukken om de groei van dure geneesmiddelen te beteugelen, dan zal VWS een deel van de groei compenseren indien het macrobeheersinstrument wordt ingezet (mbi: achteraf de overschrijding van het macrokader per zorgaanbieder terugvorderen en in het Zorgverzekeringsfonds laten storten).

De toekomst
De miljoenennota en de uitwerking in het Integraal Zorgakkoord bieden perspectief voor de toekomst voor de zorg in brede zin. Wij zijn erg benieuwd hoe de voorgestelde oplossingen in de praktijk gaan uitpakken en waar de knelpunten zich zullen bevinden in bekostiging, administratie of technische mogelijkheden. Loopt u hierbij tegen een probleem aan? Op het gebied van Zorgadministratie, Bedrijfsvoering, Zorg-ICT en Academie in de zorg zijn wij altijd bereid om mee te denken aan de oplossingen van morgen.

In onze volgende blogs belichten wij andere thema’s uit het IZA. De volgende blog zal zich richten op Onderdeel I. Digitalisering en gegevensuitwisseling

< Naar het overzicht